بامیان
در مرکز افغانستان ، قلب هندوکش و در دره بامیان یکی از مهمترین مجموعه های معبد بودایی موقعیت دارد. تا ماه مارچ 2001 در آنجا امکان از نمایش بزرگ منحصر به فرد پیکره بزرگ بودا موجود بود
یک سایت قابل توجه
دره بامیان توسط یک سیاح چینی بنام هوانتسنگ درقرن 7 میلادی بازدید شده و شرح آنرا نوشته است. هوانتسنگ مینویسد که، یک بودای 100 متری خوابیده نیز در بامیان وجود دارد. با این حال بعد از هوانتسنگ تنها در قرن نهم سیاحان غربی به بامیان مراجعه نموده و برای اولین بار رسم ها و نقاشی های از این مکان تاریخی را منتشر میکنند.
دره بامیان در ارتفاع 2500 متری با صخره های که در اثر فرسایش در مجموعه ای از ماسه، رس و شن حک شده اند احاطه شده است. پوشش گیاهی بجز نزدیکی های رود خانه ها و مناطق نمناکتر آن، وجود ندارد.
مطالعه و حفاظت: اولین ماموریت های علمی در بامیان
تحقیقات باستان شناسی بامیان از اواخر دهه های قرن بیست شروع شد. یک تیم از دافا به رهبری آندره گودارد و ژوزیف هاکن برنامه های سروی ، نقشه برداری و ثبت اولین داده ها ی علمی که اجازه یک تحقیق مناسب در سایت را فراهم میساخت به عهده گرفتند. بعضی نقاشی های دیواری که معابد رواق های بودا را تزیین میکرد به منظور بازسازی برداشته شدند تا برای نمایش به موزیم ملی کابل و موزیم گیمت در فرانسه فرستاده شوند.
تخریب بودا و مداخلات بین المللی در افغانستان باعث افزایش اطلاعات برای سازمان های بین المللی در مورد موضوع حفاظت این ساحه شد. در سال 2003 بامیان در فهرست میراث های فرهنگی در معرض خطر ثبت شد. تحت نظارت یونسکو کمپین نجات به منظور حفاظت از باقیمانده های بودا و سایر ساحات دره بامیان سازمان دهی شد. از ارزیابی علمی که نشان داده شده بود مشخص شد که بازسازی دو بودا همانطور که قبلا بودند غیر ممکن است زیرا فقط از مجسمه اصلی بزرگ %10 و از مجسمه کوچک %30 موجود میباشد. بازسازی بودا با درنظر داشت پیچیدگی های تخنیکی و علمی آن تا هنوز هم مطرح میشود.
مجموعه میراث بزرگ با آینده نا معلوم
با وجود حفریاتی که در رواق های بودا انجام شده است معلومات های جامعی درباره دوره ساخت آنها میدهد و از روشهای تعین تاریخ کاربن 14 و تحلیل دیتاهای ایپوگرافی باید تشکر کرد که ما اکنون درباره قدامت مجسمه های بودا در بامیان چیزی میدانیم، مجسمه بزرگ 55 متری بین سالهای 580 و 636 میلادی و مجسمه کوچک 38 متری بین سال های 540 و 591 میلادی ساخته شده است. در ساحات دیگر دره بامیان شهرهای تاریخی بنام شهر غلغله ( شهر نجواها) وجود دارد که این شهر طبق سنت چنگیزخان ویران شد. شهری دیگر بنام شهر ضحاک (شهر سرخ) که در قسمت راه ورودی به دره بامیان موقعیت دارد. تمام این شهر های نامبرده نیز در دوره بودیزم ( حداقل از آغاز قرن اول میلادی) اشغال شده اند. این ساحات به دلیل حفریات های غیر قانونی، عملیات های مین روبی و مین زدایی که در جریان درگیری ها و بعد از آن صورت گرفته است تخریب زیاد شده اند.
عملیات مهم مرمت و محوطه سازی اخیراً انجام شده است، اما این سایت هم به دلیل خرابکاری و هم پیامدهای گرمایش جهانی و تأثیر فزاینده فرسایش در معرض تهدید است.
