یونانیان در افغانستان

آی خانم

در شمال افغانستان در ولایت تخار، در نقطه‌ای که رودخانه کوکچه به دریای آمو وصل میشود، ساحه آی خانم (ملکه ماه) در کرانه‌های ای ن دو رود قرار دارد.

آی خانم DAFA 2004

شناسایی و حفریات

این مکان برای اولین بار توسط ژولیس باردوکس در سال 1925 شناسایی شد. ژولیس بارد وکس این سکونتگاهای باستانی را ارزشمند و غنی میدانست. در سال 1963 دانیل شلمبرژه مدیر پیشین DAFA، اولین کسی بود که گفت: این ساحه احتمالاً "یونانی" میباشد.

در سال 1964 اولین عملیات حفریات سازمان دهی شد و با توجه به نتایج هر سال تا سال 1978 تجدید میشد. تمام فرآیند اکتشافات در سال 1979 به دلیل تهاجم شوروی ها متوقف شد. این ساحه هنوز هم یکی از بهترین مثال های سکونتگاه های یونانیان در افغانستان محسوب میشود.

این ساحه همچنین تلاش‌های دافا را از سال 1922 برای آگاهی بیشتر از سفر اسکندر( Alexander ) در افغانستان و همچنین پیامدهای آن برای تاریخ کشور نشان می‌دهد. بهره برداری علمی از داده های جمع آوری شده در حین حفاری ازاین ساحه توسط پل برنارد و تیم او انجام شده که تا هنوز هم ادامه دارد. از نتایج حفریات این سایت انتشارات زیادی به دسترس است.

آی خانم شهری که توسط سلوکوس ساخته شده است

قسمت های پایین شهرو همچنین دیوار های آن به طور گسترده کاوش شده است. مرحله اولیه برنامه شهری و معماری انجام شده توسط "یونانیان" را می توان به سالهای پایانی قرن چهارم قبل از میلاد دانست که امپراتوری و سلسله سلوکیان  آنرا را تأسیس کرد. به نظر نمی رسد این اثر ساخته خود اسکندر باشد بلکه ساخته ای سلوکوس (305-281 قبل از میلاد) موسس امپراتوری و سلسله سلوکیان قابل تایید است. می توان تخمین زد که این شهر در اواسط قرن دوم قبل از میلاد متروک شده است. این ساحه بعد از متروکه شدن هرگز دوباره اشغال نشده که این نشان دهنده ناب بودن دوره یونانی در این ساحه است.

ساختمان های اداری، محلات نظامی، معابد، زیارتگاه های نذری و حتی یک تئاتر شناسایی شده است. تما این ساختار ها توسط یک بار [دیوار و برج های حفاظتی] مستحکم در بین شیب شهر بالا (ارگ) و ساحل رودخانه آمو دریا محافظت می شدند. کتیبه‌های بسیاری در طول کاوش‌ها جمع‌آوری شده بود، از جمله متون کپی شده از کتیبه‌های معبد دلف در یونان و نسخه‌ای خطی منسوب به فیلسوفی از مکتب نوافلاطونی کلارک ساموس.

این محوطه از سال 1982 تا به امروز به شدت تحت تأثیر تخریب های ناشی از حفاری های غیرقانونی و عملیات جنگی قرار گرفته است. حفاظت طولانی مدت آن از ایمن شدن فاصله زیادی دارد.